احكام تشريعي اسلام، متناسب با ويژگي هاي تكويني و به منظور تأمين مصالح و دفع مفاسدي است كه افراد را تهديد مي‌كند. تفاوت زن و مرد در بسياري از احكام تشريعي، از جمله حجاب نيز نشأت گرفته از تفاوت‌هاي تكويني آنهاست[1]. مثلاً براي حفاظت مردان از مفاسد ناشي از حساسيت آنان نسبت به محرك‌هاي چشمي شهوت‌انگيز، آنها را به مراقبت و كنترل بيشتر چشم در مواجهه با نامحرم مأمور كرده‌است. در حديثي از امام رضاعلیه السلام نقل شده است «حرم النظر شعور النساء المحجوبات بالازواج والي غيرهن من النساء لما فيه من تهييج الرجال و ما يدعو اليه التهييج من الفساد»[2].

«خداوند نگاه كردن به موهاي زنان ازدواج كرده‌ي محجبه و غير آنها را حرام كرده است، زيرا نگاه شهوت‌انگيز مردان، باعث تهييج جنسي و تهييج جنسي باعث فساد است.» در مقابل، به دليل لطافت و حساسيت بيشتر زنان نسبت به محرك‌هاي لمسي، براي حفاظت آنان از مفاسد ناشي از اين ويژگي، آنها را به حجاب و پوشش بيشتر در مواجهه با مردان نامحرم دستور داده است، به گونه اي كه طبق فتواي مشهور فقها، زنان بايد در مقابل نامحرم همه‌ي بدن، به استثناي وجه و كفين را بپوشانند، ولي اين مقدار پوشش براي مردان واجب نيست، و اين حكم اسلام، غيرعادلانه و تبعيض‌آميز نيست، زيرا متناسب با ويژگي‌هاي متفاوت زن و مرد است[3].



مرد بر خلاف زن، از ظرافت، دلربائي و جاذبه‌هاي جنسي كه بر اساس حكمت الهي در وجود زنان قرار داده شده است برخوردار نيست و از آ‌نجايي كه پوشيدگي بدن بر اساس حقيقت و آثار وجودي آن است حجاب كامل بدن بر مردها تشريع نگرديده است[4]، چه اینکه زنانی که یائسه باشند و امید ندارند که مردی طالب ازدواج با آنها باشد و رغبت به نزدیکی با ایشان کند،گناهی بر ایشان نیست که جامه ی ظاهری خود را که چادر است بنهند،در صورتی که زینت خود را آشکار نکنند. و اگر باز هم عفت بورزند و چادر سر کنند بهتر است و خدا شنواست[5].قرآن كريم درباره حدود پوشش مردان مي‌فرمايد: «وَیحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ»[6] «مردان، عورت خود را بپوشانند».



فقهاي اسلام نيز به تبع از قرآن و روايات به جز عورتين، پوشش ساير اعضاي بدن مرد را لازم نداسته‌اند در عين حال اگر مردي به قصد جلب توجه و به گناه انداختن زن يا دختري، بدن خود را برهنه كرده يا لباس تنگ، نازك يا با مدل يا جنس خاصي به تن كند، مرتكب حرام شده است.



همچنين اگر مرد لباس خاصي از جهت دوخت، رنگ و شمايل به تن كند كه انگشت نما شود معصيت كرده است. بنابراين، مرد بايد از لباس ساده و متين كه از هرگونه منع شرعي به دور باشد استفاده كند، چه اينكه نوع پوشش، معرف روحيه و شخصيت انسان است. استفاده از شلوار تنگ و قرار دادن پيراهن در آن، از اخلاق مردان و جوانان فهميده به دور است.



نماياندن نقاط محرك و زشت منظر بدن، شيوه‌ي اراذل شهوت‌ران جامعه است كه از فطرت خود به دور افتاده‌اند. اينها نيز همانند زنان خودنما، بخشي از معلولين فرهنگي جامعه را تشكيل مي‌دهند كه اگر نور و ياد خدا بر قلوب آنها بتابد، از سبك‌سري به متانت و از لجام گسيختگي به عقل و تقوا مي‌گرايند[7].



نكته ديگري كه تبيين كننده‌ي تفاوت حكم حجاب و پوشش زن و مرد از نظر اسلام مي‌تواند باشد، تفاوت تكويني و فطري آنها از نظر مقدار حيا و شرم است[8]. در روايتي تصريح شده است: «الحياء عشره اجزاء فتسعه في النساء و واحد في الرجال»[9] «حيا و شرم ده قسمت است، كه نه قسمت آن در زنان و يك قسمت آن در مردان است».



آثار و شواهد تاريخ گذشته و حال پوشش زن و مرد نيز حاكي از اين است كه معمولاً پوشش زنان بيشتر از مردان بوده است. بنابراين، يكي از علل ديگر پوشش بيشتر زنان نسبت به مردان، زيادي حجب و حياي آنان نسبت به مردان است كه در روايت به آن تصريح شده و تجربه و واقعيت خارجي، مؤيد آن است[10].



[1]- غلامعلي حداد عادل، فرهنگ برهنگي و برهنگي فرهنگي، ص63- 64

[2]- محمدبن الحسن الحر العاملي، وسائل الشيعه، ج14، ص140، روايت 12

[3]- حسين مهدي زاده،‌ حجاب شناسی ، ص71

[4] -آیت الله العظمی طباطبائی یزدی ، العروه الوثقی ، احکام نکاح ، مسأله 35 ، ص 583

[5] - ابوالحسن شعرانی ، نثر طوبی یا دائره المعارف لغات قرآن مجید ، ناشر : انتشارات کتابفروشی اسلامیه ، ج 2 ، ص 169

[6]- نور/ 30

[7]- محمدرضا اكبري، همان ، ص51- 52

[8]- حسين مهدي زاده، حجاب شناسی، ص 71

[9]- ابي نصر الحسن بن الفضل الطبرسي، مكارم الاخلاق، ترجمه ابراهيم ميرباقري، مؤسسه انتشاراتي فراهاني، ص382

[10]- حسين مهدي زاده ، همان ، ص72



نوشته :اعظم السادات رضوي