حجاب و دلیل حجاب
«و زينت خود را جز آن مقدار كه نمايان است، آشكار نكنند و [اطراف] روسرىهاى خود را بر سينه خود افكنند [تا گردن و سينه با آن پوشانده شود]».
«حجاب»، در لغت به معناى پرده، حاجب و پنهان كردن است و در اصطلاح «پنهان كردن زن خود را از ديد مرد بيگانه است». آنچه دين اسلام بر زنان لازم دانسته، همان پوشش است كه در متون دينى و در كلام فقيهان، از آن به ستر، پوشش، ساتر و پوشاننده تعبير شده است.
حجاب و پوشش پيش از اسلام، در ميان برخى از ملّتها- از جمله ايران باستان و قوم يهود و شايد در هند- مطرح و از آنچه كه در قانون اسلام آمده، سختتر بوده است.(2) اين دستور در دين اسلام، حدود سالهاى چهارم و پنجم تشريع گرديده است.(3)(4)
حجاب، يكى از احكام ضرورى اسلام به شمار مىآيد و شيعه و سنى بر آن، اتفاق نظر دارند.
خداوند متعال در اين باره سه آيه(5) در شهر
مدينه، نازل كرده و در دو مورد آن، به مسأله پوشش بانوان اشاره كرده است.(6) علاوه بر اين، احاديث بسيارى درباره اهميت و چگونگى حجاب نقل
شده است. حضرت علىعليه السلام مىفرمايد: «پوشيدگى زن به حالش، بهتر است و زيبايىاش
را پايدارتر مىسازد».(7)
پوشش براى زن دو هدف و فلسفه اساسى دارد:
1. مصونيت زن، در برابر طمع ورزىهاى هوس بازان.
2. پيشگيرى از تحريكات شهوانى و تأمين سلامت و بهداشت جامعه.(8)
در زمينه حجاب و پوشش، توجه به چند نكته بايسته است:
يكم. زن بايد بدن و زيور آلات و آرايش خود و هر آنچه را كه نزد عرف زينت محسوب
مىشود، در برابر مرد نامحرم بپوشاند و تنها دست و صورت از آن استثنا شده است.
دوم. هر چند دين اسلام نسبت به نوع و رنگ و حتى دوخت لباس، تأكيد چندانى ندارد و
تنها به اصل پوشش اعم از چادر، مانتو و مانند آن- تكيه كرده است ولى روشن است كه
لباس نبايد تنگ، محرّك، نازك، بدننما و باعث جلب توجّه گردد. از اين رو چادر برترين پوشش
به شمار مىآيد. از مواردى كه مشكى بودن آن مكروه نيست بلكه نشانه وقار و متانت است،
چادر و عبا مىباشد كه در روايات به آن اشاره شده است.
سوم. پرهيز از نرمش در سخن كه باعث طمع نامحرم شود و متانت در راه رفتن و
استفاده نكردن از كفشهايى كه باعث توجه نامحرم مىگردد، بخشى از حجاب زن را تشكيل
مى دهد.
چهارم. گرچه پوشش كامل براى مرد واجب نيست ولى نگاه زن به بدن او حرام است.
همان گونه كه پوشش صورت و دستها تا مچ بر زن، واجب نيست ولى نگاه مرد به آن از روى
شهوت حرام است.
پى نوشت
(1) نور (24)، آيه 13.
(2) مطهرى، مرتضى، مسأله حجاب، ص 12.
(3) بايد توجه داشت كه هر چند سال نزول آيات حجاب و پوشش، در كتب تفسير و تاريخ ثبت نشده است ولى با توجه به اينكه از يك سو اين آيات در سورهاى احزاب و نور آمده و سوره احزاب از نظر ترتيب نزول پيش از سوره نور و بعد از سوره آل عمران قرار دارد و از سوى ديگر طبق نقل تفسير نمونه سوره آل عمران در بين سالهاى دوم و سوم نازل گرديده است، مىتوان به خوبى حدس زد كه سوره احزاب در سالهاى چهارم و پنجم نازل گرديده است.
(4) بنابر اين آيه حجاب در اين سالها تشريع گرديده است.) محتواى اين سوره نيز مؤيد اين مسأله مىباشد (.
(5) نور (24)، آيه 31 و احزاب (33)، آيه 59 و 33.
(6) نور (24)، آيه 31 و احزاب (33)، آيه 95.
(7)» صيانة المرأة انعم لحالها و ادوم لجمالها «: مستدرك الوسائل، ج 14، باب 07.
(8) احزاب (33)، آيه 95.